فریادهای خاموش جامعه‌شناس سیاستمدار | جمله‌ای که افروغ می‌خواست روی سنگ قبرش بنویسند | آنچه مخالفان هم نتوانستند نادیده بگیرند
تاریخ انتشار: ۴ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۲۷۰۰۲
همشهری آنلاین – گروه سیاسی: «حتی مخالفان ایشان نمی توانستند اصالت و ریشه دار بودن او را نادیده بگیرند.» این جمله‌ای که حجت‌الاسلام محمدرضا زائری گفت‌وگو درباره مرحوم عماد افروغ را با آن به پایان می‌رساند. زائری که خود مثل افروغ استاد دانشگاه است شناخت دقیقی از وجوه شخصیتی او دارد و به نکات کمترشنیده شده‌ای از مشخصات فکری و شخصی مرحوم افروغ اشاره می‌کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در ادامه مشروح این گفت‌وگو با حجت‌الاسلام محمدرضا زائری نویسنده و استاد دانشگاه را می‌خوانید.
مرحوم افروغ از وجوه مختلف سیاستمدار کم‌نظیری بود. چرا که مورد وثوق همه طیف‌ها و گروه‌ها قرار داشت و این موضوع پس از مرگ او نیز ظهور و بروز پیدا کرد. او چه کرد که اینگونه در میان همه طیف‌ها جامعیت پیدا کرد؟
اصولا کنش های اجتماعی و موضع گیری های سیاسی مرحوم دکتر عماد افروغ خاستگاه جناحی و حزبی نداشت و گرچه در جایگاه نماینده مجلس هم قرار گرفت اما با این حال می شود گفت که حتی شخصیت سیاسی هم نداشت و در واقع جنبه غالب در شخصیت او همان وجه فرهنگی و فکری بود و در مجلس هم ریاست کمیسیون فرهنگی را بر عهده گرفت که دوران درخشانی بود و در آنجا هم باز نگاه فلسفی و اجتماعی و فرهنگی داشت و به عنوان یک استاد دانشگاه و متفکر در پی انجام وظیفه بود، چنان که در سالهای قبل از آن هم این خصوصیت در کارنامه زندگی ایشان دیده می شود که اصولا برای ادای وظیفه و تکلیف و تعهدی که بر حسب وجدان خود احساس می کرد به میدان می آمد چنان که موقعیت ممتاز تحصیل در انگلستان را به خاطر مبارزه با رژیم شاهنشاهی رها کرد و به زندان افتاد و بعد هم که به ایران آمد در دوران دفاع مقدس به جبهه رفت و در مراحل مختلف زندگی ایشان همین خصوصیت دیده می شود یعنی حتی وقتی شب عاشورا در حسینیه یک روستا به نوجه خوانی می پردازد باز همان شخصیت در رفتار و احوال او دیده می شود و از این جهت خداوند هم این صفا و صداقت و باطن زلال او را در دلهای دیگران بازتاب می داد و همه از طیف های مختلف او را محترم می داشتند و مورد قبول و پذیرش عمومی بود.
مرحوم افروغ به دلیل پشتوانه علمی و جامعه شناختی چارچوب ذهنی منسجمی نسبت به مسائل مختلف داشت. این چارچوب منسجم و پشتوانه علمی چه تاثیری بر تحلیل‌ها و دیدگاه‌های سیاسی و اجتماعی او داشت؟
اگر هفت جلد کتاب «فریادهای خاموش، روزنگاشت تنهایی» ایشان را که روزنوشته های زندگی ایشان در سالهای اخیر است ورق بزنیم به خوبی پاسخ این سؤال را در می‌یابیم. ایشان در لحظه لحظه زندگی در حال تطبیق فهم عمیق علمی و تشخیص فکری خود بر واقعیت های میدانی و رویدادهایی بود که در متن آنها قرار می گرفت. معتقدم که این هفت جلد بیش از آن که در نگاه اول به نظر می رسد اهمیت دارد و می تواند علاوه بر معرفی دقیق زوایای مختلف شخصیت آن مرحوم تصویری روشن هم از فضای سالهای اخیر به دست دهد. در آنجا به خوبی مشاهده می‌کنیم که اندیشیدن نقطه مرکزی زندگی ایشان است تا جایی که می گوید دوست دارم روی سنگ قبرم هم این را بنویسند!
یعنی مسأله و دغدغه جاری در زندگی ایشان تحلیل و بازشناسی قوانین و سنت های اجتماعی در رویدادهای مختلف هست و در همان حال که مشغول کار خودش بوده از تدریس در دانشگاه و راهنمایی پایان نامه دانشجویان تا موضوعات خانوادگی و زندگی در روستای لفور ، باز هم به صورت مستمر درگیر آرا و اندیشه های متفکرین جامعه شناس و مطالعه کتابهای جدید و تألیف و ترجمه است و حتی در گفتگوهای خانوادگی با همسر فاضل شان هم باز دائم بحث های علمی جامعه شناسانه هست. این رویکرد باعث می شد که تفاوتی میان فضای آکادمیک کار علمی ایشان و زندگی روزمره ایشان نباشد و نگاه علمی و فهم علمی ایشان در همه ابعاد زندگی شان برای حل مسایل جامعه جریان پیدا کند.
آقای افروغ سابقه نمایندگی مجلس را داشت اما از قدرت کناره گرفت. چه چیزی باعث این کناره‌گیری شد؟
در روزنوشت‌های همان کتاب به طور مفصل و بارها این مسأله را شرح داده اند و نه تنها موقعیت و جایگاه مجلس بلکه عضویت هیأت علمی دانشگاه را هم رها می کنند، شاید یکی از مهمترین دلایلش نوعی دغدغه سلوکی شخصی و احوالات روحی و مسایل فردی معنوی باشد که ایشان را به یک انزوای خودخواسته کشاند. ایشان در نوشتن این یادداشت ها به کتاب «گنجینه خواف» و نوشته های مرحوم شهید مدرس در محل تبعید ارجاع می دهند و در برخی اشارات دیگرشان به خوبی همین نکته مشهود است که مناجاتهایی عارفانه را ثبت کرده اند که گویی تلاش برای رهاشدن از تعلق ها و قدم گذاشتن در مسیری معنوی و معرفتی است که البته به هیچ وجه از زندگی طبیعی و فضای اجتماعی جدا نیست اما نوعی آرمانگرایی اصیل انقلابی در آن مشهود است.
گفت‌وگو و نگاه انتقادی در مسائل مختلف کشور بارها از سوی مرحوم افروغ مطرح شد. نگاه انتقادی او به مسائل چه ویژگی متمایزی داشت؟
شاید مهمترین ویژگی مرحوم دکتر افروغ همین وجه انتقادی بود که کاملا در چارچوب اعتقاد به اصل نظام و دلبستگی به امام و رهبری قرار داشت. کسانی که حتی اندکی ایشان را می شناسند می دانند که با تمام وجود و از عمق جان باورهای ریشه دار انقلابی داشت و به مرحوم امام خمینی عشق می ورزید و نسبت به مقام رهبری تسلیم و پذیرش اعتقادی روشن داشت، اما در عین حال یک فرد چشم و گوش بسته و عافیت طلب نبود بلکه مواضع اعتقادی خود را با صراحت و شفافیت بیان می کرد و رویه اش نیز کاملا اعتدالی و غیر جناحی بود. این رویکرد یعنی انتقاد در زیر سقف مصالح عمومی و آرمانهای انقلابی به نظرم مهمترین نیاز این روزهای ماست چون یک نقطه متین و معقول در میان دو جریان افراطی و تفریطی شکل می دهد. نه مثل برخی یکسره با چشم بسته پیشرفت ها و نکات مثبت را نادیده می گیرد و انتقاد به اصل نظام می کند که دشمن بتواند از موضع او بهره بگیرد و نه مثل برخی از این طرف بیافتد و هیچ ایراد و انتقادی را برنتابد و همه مشکلات را توجیه کند و طوری بشود که مردم مخصوصا نسل جوان و دانشگاهی احساس کنند که منطق و اعتدالی در مواضع او نیست.
برای همین رویکرد منصفانه و متین ایشان در انتقاد درون گفتمانی بسیار راهگشا و قابل دفاع بود و شاید به همین جهت هم هیچ کس حتی مخالفان ایشان نمی توانستند این اصالت و ریشه دار بودن را نادیده بگیرند و منکر شوند.
کد خبر 762510 منبع: همشهری آنلاین برچسب‌ها عماد افروغمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: عماد افروغ مرحوم افروغ زندگی ایشان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۲۷۰۰۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
۸۰۰ هزار نفر گواهی حفظ را در طرح «زندگی با آیه‌ها» دریافت کردند
به گزارش خبرنگار مهر، نشست خبری دبیرخانه ملی حفظ قرآن کریم با موضوع تشریح برنامه‌های حفظ تخصصی، عمومی و موضوعی، به همراه رونمایی از پوستر حفظ عمومی با حضور حجت الاسلام تقی زاده، رئیس سازمان دارالقرآن الکریم، میکائیل باقری، مدیر کل قرآن، عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش و محمد مهدی بحرالعلوم، مسؤول دبیرخانه ملی حفظ و برخی مدیران قرآنی کشور امروز یکشنبه ۹ اردیبهشت ماه در محل سازمان دارالقرآن برگزار شد.
در ابتدای این نشست حجت الاسلام تقی زاده رئیس سازمان دارالقرآن الکریم گفت: اهمیت مساله حفظ قرآن و جایگاه آن واضح است و رهبر معظم انقلاب نیز فرمایشات مشخصی در حوزه فعالیت‌های قرآنی بیان کردند. حفظ قرآن فعالیتی است که می‌تواند جامعه را به انس با قرآن سوق دهد از این باب حفظ یک فعالیت راهبردی در خصوص گسترش فرهنگ قرآنی در جامعه است.
وی ادامه داد: در نظرسنجی آمده است که بالغ از ۷۵ درصد افراد از عدم حفظ قرآن کریم حسرت می‌خورند و می‌توان گفت این مقدار تعداد قابل توجهی هستند. این امر سرمایه ویژه ای می‌شود که دغدغه مندان و سرمایه گذاران این ظرفیت را جدی بگیرند.
حجت الاسلام تقی زاده افزود: در زمینه حفظ موضوعی جریان حفظ زندگی با آیه‌ها با هم افزایی دستگاه‌های فرهنگی مختلف علی‌الخصوص آموزش و پرورش اجرا شد. امروز ۱۱ میلیون نفر در این طرح شرکت کردند که بالغ بر یک میلیون در امتحان نهایی شرکت کردند و هشتصد هزار نفر گواهی حفظ و فهم آیه‌ها را دریافت کردند.
وی ادامه داد: ما جریان حفظ موضوعی را دروازه ورود جامعه به حفظ تخصصی و ارتباط گرفتن با قرآن می‌پنداریم.سازمان دارالقرآن دغدغه حفظ موضوعی داشته و این جریان در قالب طرح زندگی با آیه‌ها ادامه خواهد داشت.
رئیس سازمان دارالقرآن ادامه داد: در زمینه حفظ عمومی نیز ما نیاز داریم زمینه حفظ عمومی را فراهم کنیم. از ظرفیت دارالقرآن ها و مؤسسات باید استفاده شود و باید به صورت جدی تری فعالیت کنیم.
حجت الاسلام تقی زاده افزود: تا امروز بالغ بر ۵۷ هزار نفر در حفظ عمومی وارد شدند. جریان حفظ موضوعی اگر موفق باشد باید افراد را به سمت جریان حفظ تخصصی سوق دهد. این ظرفیت بدون بستر جریان‌های آموزش و پرورش و صداوسیما بدون اثر خواهد بود.
وی ادامه داد: ما امسال نوزدهمین اعطای مدرک تخصصی به حافظان را داریم و رکورد شرکت در این آزمون شکسته شد و این رویداد ویژه و فرصت فوق العاده ای و کاری زیرساختی محسوب می‌شود. از سال گذشته حضور اتباع را نیز داشتیم.
وی ادامه داد: همچنین باید گفت برنامه محفل شوق و رغبت برای فعالیت‌های قرآنی را به وجود آورده و ولی افراد از ظرفیت‌های به وجود آمده در فضای جامعه بی اطلاع هستند.
از سال آینده طرح زندگی با آیه‌ها کاملاً در دروس تلفیق خواهد شد
در ادامه این نشست باقری مدیر کل قرآن و عترت نماز در ادامه گفت: در آموزش و پرورش موضوع حفظ از فعالیت‌های محوری اداره کل قرآن و عترت و نماز است و در همین راستا فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی خاصی برگزار می‌شود.
وی ادامه داد: در دوره دبستان ۳۰۰ دانش آموز در سطوح مختلف مسابقات قرآن و عترت حضور دارند.
باقری اظهار داشت: آموزش را در سه سطح و سه عنوان برگزار می‌کنیم. حفظ تخصصی در دارالقرآن‌های آموزش و پرورش انجام می‌شود و حفظ موضوعی با اجرای طرح زندگی با آیه‌ها تلفیق شده است. از سال آینده حفظ موضوعی کاملاً منطبق با طرح زندگی با آیه‌ها خواهد بود. دانشگاه فرهنگیان هم آموزگاران خود را برای ورود به مدارس به نحوی انتخاب می‌کند که سواد قرآنی اولیه برخوردار باشند.
وی ادامه داد: حفظ ترتیبی در صد مدرسه شبانه روزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.همچنین از زمانهای خالی این مدرسه می‌توان با هم افزایی نهادهای فرهنگی مختلف بهترین استفاده را برد.
با شناخت ذایقه مخاطب می‌توان اتفاقات خوبی در جامعه رقم زد
در ادامه این نشست خواجه پیری گفت: باوری نهادینه شده بود که دین گریزی دارد در جامعه گسترده می‌شود.
وی ادامه داد: نخبگان قرآنی تصمیم گرفتند روش خود را عوض کنند و این تغییر در برنامه محفل و مسطورا دیده شد. هماهنگی تمام دستگاه‌ها در این طرح دیده شد و به این نتیجه رسیدند اگر ذایقه مخاطب مورد توجه باشد و همه پای کار باشند اتفاق خوبی رقم می‌خورد .۸۷ درصد مردم به قرآن باور دارند و باید از این ظرفیت هم استفاده شود.
در پایان این نشست از پوستر حفظ موضوعی رونمایی شد.
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»